Namens de journalisten van het Forum for African Investigative Reporters en de auteurs van het oorspronkelijke artikel in het Nederlands Dagblad
november 2012
Volgens de directeur van Max Havelaar, Peter d’Angremond, zet Max Havelaar zich wel degelijk voor 100% in voor een beter boerenbestaan. Hij gaat in zijn reactie op het artikel ‘Fairtrade chocola met een bittere smaak’ echter niet inhoudelijk in op onze bevindingen. Bovendien vergelijkt hij appels met peren door cijfers op te voeren die geen relatie hebben tot ons onderzoek.
De Afrikaanse journalisten spraken met cacaoboeren in Nigeria, Ivoorkust, Ghana en Kameroen. Om een goede vergelijking te kunnen maken, werden ook ‘gewone’ boeren geïnterviewd. Daarnaast hebben we als team uiteraard talloze documenten geraadpleegd. Ook hebben we onder meer gesproken met de cacaospecialisten van Fairtrade in Nederland.
De schrijvers van het artikel twijfelen niet aan de intenties en inzet Max Havelaar. Wel tonen ze aan, dat het voor cacaoboeren in West-Afrika niet of nauwelijks zin heeft om lid te worden van een Fairtrade coöperatie. Het Engelse dossier staat vanaf donderdag 15 november as online op www. http://fairreporters.net.
Intussen belooft Max Haverlaar de consument dat de boer een ‘eerlijke’ prijs krijgt door deze een minimumprijs te garanderen. Deze prijs van 2 euro per kg bonen is gebaseerd op vage productiekosten. Bovendien geeft Max Havelaar in een interview toe, dat tevens een inschatting wordt gemaakt van de prijs die consumenten in het westen bereid zijn om te betalen. Het begrip ‘eerlijk’ is daarmee een marketinginstrument geworden en heeft niets meer met eerlijkheid te maken.
Maar nu komt het: die minimumprijs van 2 euro per kg krijgen de boeren niet eens, ook niet als de wereldmarktprijs hoger is (deze schommelde de afgelopen jaren rond de 2,5 euro per kg). In werkelijkheid is de minimumprijs namelijk de prijs die in de haven wordt betaald. Free On Board heet dat. Om in de haven te komen, zijn transportkosten gemoeid; en van de minimumprijs gaan onderwerp naar de haven ook nog allerlei ‘belastingen’ af. De individuele boer krijgt de minimumprijs zelf dus hoe dan ook nooit in handen.
Het verweer van Max Havelaar is, dat de coöperaties een premie krijgen voor die bonen die met een Fairtradekeurmerk worden verkocht. Die komt dus bovenop de minimumprijs voor DE boer. Volgens Max Havelaar zijn de boeren de coöperatie; die hebben ze tenslotte – formeel – democratisch gekozen. Een semantisch woordenspel. De premies worden door de coöperatie– formeel – gebruikt voor onder meer sociale projecten. Max Havelaar geeft in een interview zelf toe dat er aan impact-onderzoek in verschillende gebieden nog te weinig gebeurt. Journalisten zouden dat ook kunnen doen, aldus Max Havelaar. Vreemd dat als journalisten hun werk dan inderdaad doen, de directeur van Max Havelaar hoog van de toren begint te blazen.